«Η ελληνική γλώσσα έχει το χάρισμα της περιεκτικότητας, της σαφήνειας και συγχρόνως της βαθύτητας της λακωνικότητας και της καλλιέπειας» λέει η Ζακλίν ντε Ρομιγί, για την πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου και πιο θαυμαστή.
Η Αμερικανίδα ελληνίστρια Μαριάννα Μακντόναλντ, που ανακηρύχθηκε διδάκτορας φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, επεξεργάστηκε το «Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας» όπου κατέγραψε ηλεκτρονικά σε κομπιούτερ όλες τις λέξεις (στους διάφορους τύπους που συναντώνται) από τον ‘Ομηρο μέχρι τις ημέρες μας, καθώς και όλα τα κείμενα τις Ελληνικής Γραμματείας. Οι λέξεις που έχουν καταγραφεί μέχρι το 1453 είναι εξήντα εκατομμύρια και μέχρι σήμερα είναι εβδομήντα ένα εκατομμύρια! Τα κείμενα απ’ όπου προέρχονται είναι 8.500 από 3.000 συγγραφείς. Η ίδια συγγραφέας δηλώνει πως: «Αφιέρωσα τη ζωή μου στην ελληνική σκέψη και θα συνεχίσω να εργάζομαι για τα υψηλά ιδεώδη του ελληνικού οράματος, που είναι ανάγκη να γίνει όραμα της ανθρωπότητας».
Το σύνολο των αγγλικών λέξεων είναι 166.724 και απ’ αυτές οι 41.214 είναι ελληνικές. Το γαλλοελληνικό λεξικό με 66.000 λέξεις περιέχει 4.000 ελληνικές.
Τα λεξικά των ευρωπαϊκών γλωσσών περιέχουν 15-20% λέξεις ελληνικής καταγωγής και 50-60% λέξεις ελληνικής επιστημονικής ορολογίας.
Οι άλλες γλώσσες του ευρωπαϊκού χώρου είναι «διάλεκτοι» της Ελληνικής γλώσσας, με επικεφαλής τις θυγατέρες Λατινική και Σλαβική. (Σ’ όλο τον κόσμο μιλιούνται σήμερα 2.800 γλώσσες). Η ελληνική γράφεται 3.000 χρόνια, μιλιέται 4.000 χρόνια… ενώ παγκοσμίως στον πλανήτη υπάρχουν 6.000 γλώσσες, οι μισές είδος προς εξαφάνιση. Στην Αφρική οι συνθήκες… ευνοούν μαζική εξαφάνιση γλωσσών, αφού, όχι μόνο σε εκείνη την ήπειρο μιλιέται το 1/3 όλων των γλωσσών του κόσμου, αλλά και διότι το 80% αυτών των γλωσσών είναι προφορικές.
Η ΟΥΝΕΣΚΟ εκδίδει τον «Άτλαντα για τις γλώσσες του κόσμου που κινδυνεύουν» και οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι στις προηγούμενες τρεις γενιές (περίπου μέσα σε έναν αιώνα δηλαδή) εξαφανίστηκαν 200 γλώσσες. Το 2008 εξαφανίστηκε η γλώσσα της Αλάσκας Eyet με το θάνατο του τελευταίου ανθρώπου που τη μιλούσε. Στη Γαλλία 13 διάλεκτοι κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, όπως αυτές της Νορμανδίας και της Βρετάνης. Σύμφωνα με τον «Ατλαντα» στη Ρωσική Ομοσπονδία υπάρχουν 136 γλώσσες που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, με τις 20 από αυτές να θεωρούνται ήδη νεκρές. Τέλος, από το 2001 γιορτάζεται από την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση στις 26 Σεπτεμβρίου η “Ευρωπαϊκή ημέρα Γλωσσών”.
Ο Κικέρωνας είπε πως: «η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη άξια να λαλείται από τους θεούς». Ο Αδαμάντιος Κοραής προτρέπει: «το πρώτο βιβλίο παντός ‘Ελληνος να είναι το λεξικό του». Επίσης ο Κοραής είχε συνειδητοποιήσει πως «το να κάνεις τη γλώσσα φτωχότερη κατά μια λέξη είναι σα να κάνεις φτωχότερο το σκέπτεσθαι του έθνους κατά μια έννοια». Ο Κοραής αναφέρει ακόμη ότι «ο κακά συλλογιζόμενος κακά λαλεί και ο κακά λαλών εμποδίζει το νου να ανακαλύψει τας πηγάς της πλάνης και του διαστρέφει ολονέν τη δύναμη του συλλογίζεσθαι ή και παντάπασι την καταργεί».
Η επιβολή της καθαρεύουσας έγινε με νόμο το 1856. Το 1976 η δημοτική γλώσσα αναγνωρίζεται ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Το 1982 καταργούνται τα πνεύματα και εφαρμόζεται το μονοτονικό σύστημα.
Από τις 125.000 λέξεις της αρχαιοελληνικής διατηρούνται σήμερα αυτούσια ή λίγο παραλλαγμένες, κυρίως στο γραπτό λόγο, οι 60.000, ενώ μιλιούνται διατηρούμενες και σήμερα 500 περίπου ομηρικές λέξεις.
‘Οταν οι Η.Π.Α. συγκροτήθηκαν σε ενιαίο κράτος, οι ιδρυτές του τόσο θαύμαζαν τη σοφία της Αρχαίας Ελλάδας, ώστε όταν αποφάσιζαν ποια θα ήταν η εθνική τους γλώσσα, μεταξύ Αγγλικής και Ελληνικής η γλώσσα μας «έχασε» για μια ψήφο διαφορά, του Αμερικανοεβραίου Δανιήλ Ουέμπστερ.
Η γλώσσα μας είναι μαζί νόηση και αίσθηση και ήθος, όμως διέρχεται περίοδο κρίσης, που απειλεί να την αλλοιώσει και δεν έχει νομίζω πολλούς υπερασπιστές αυτή την στιγμή. Το ότι έχουν εισβάλει ξένες λέξεις στην ελληνική γλώσσα (γύρω στις 7.000) είναι λυπηρό φαινόμενο, όπως και η «αργκό» διάλεκτος, ελαφρώς ζημιώνουν το σωστό γλωσσικό αισθητήριο.
Είναι χρέος μας να υπερασπιστούμε τη γλώσσα μας, «όχημα» ανθρωπιστικών αξιών διατηρώντας τα οράματα και την ιστορία του ελληνικού λαού γιατί… είμαστε έλληνες. Κατά την ιστορική της περίοδο (3.000 χρόνια περίπου) η Ελληνική γλώσσα πέρασε από τέσσερα -καθοριστικά- στάδια μέχρι σημερα.
- Αρχαίοι ελληνικοί και κλασικοί χρόνοι (1100-336 π.χ.).Βασικές διάλεκτοι της Ελληνικής γλώσσας (13ο-10ο αιώνα π.χ.) ήταν: α) Δωρική (Κρήτη, Πελοπόννησος) β) Αχαϊκή (Θεσσαλία, Βοιωτία κλπ) και αιολική (Λέσβος και νησιά Αιγαίου) γ) Ιωνική (Μικρά Ασία, Κυκλάδες, Εύβοια κλπ) δ) Αττική. Οι 4 διάλεκτοι ήταν αμοιβαία κατανοητές. Οι αρετές αυτής της γλώσσας πολλές: κάλλος, ήθος, λιτότητα, ακριβολογία, σαφήνεια, πειθώ, πυκνότητα και περιεκτικότητα νοήματος σε μια ή σε λίγες λέξεις, εκφραστικότητα, ρητορικότητα, πλούτος, ευελιξία, ποικιλία, ευφωνία, κ.α.
- Μετακλασικοί Αλεξανδρινοί – Ελληνιστικοί – Ρωμαϊκοί χρόνοι (336-324 μ.χ.).
- Βυζαντινοί και Μεσαιωνικοί χρόνοι (324-1453).Στο Βυζάντιο καθιερώθηκε σαν επίσημη γλώσσα του κράτους η Λατινική, γέμισε η γλώσσα του λαού με λατινικές λέξεις που εκτόπισαν τις ομόλογες ελληνικές. Αλλά με τα χρόνια η Λατινική υποχώρησε αφού συμβίωσε (με μεταφράσεις κλπ) και με την Ελληνική για δυο-τρεις αιώνες. Επί Ιουστινιανού η Λατινική παύει να είναι η γλώσσα της νομικής επιστήμης, ενώ το 529 κλείνει την Ακαδημία των Αθηνών. Πριν το 425, ο Θεοδόσιος ο Β’ ιδρύει με διάταγμα Πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη, όπου διορίζει 15 καθηγητές της Ελληνικής γραμματικής και φιλολογίας, ενώ για την λατινική διορίζει 3 ρήτορες και 10 γραμματικούς. Το 787 η Ζ’ οικουμενική σύνοδος της Νίκαιας υπό την αυτοκράτειρα Ειρήνη αναθεματίζει όσους εμβαθύνουν το νόημα της αρχαιοελληνικής γραμματείας.
- Τουρκοκρατία (1453-1821).Η Ελλάδα έμεινε έξω από την αναγέννηση των γραμμάτων και των τεχνών που συντελέστηκε στην Ευρώπη. Οι επιπτώσεις στη γλώσσα υπήρξαν καταστροφικές. Αναλφαβητισμός, η χαμηλή παιδεία του λαού ήταν η βασική αιτία για την αλλοίωση, τη φθορά και την εξαφάνιση πολλών λέξεων της γλώσσας. Από τις 125.000 λέξεις της γλώσσας ο λαός χρησιμοποιούσε 2-5.000.